Szydłowiecki ratusz na Rynku Wielkim





Wieża ratusza miejskiego, stojącego zgodnie z prawem magdeburskim pośrodku prostokątnego Rynku Wielkiego, góruje nad całym miastem i widać ją z odległości kilku kilometrów. 
Z umieszczonej na niej galerii roztacza się rozległy widok na całą okolicę. Przykrywa ją miedziany, kopulasty hełm zakończony iglicą z orłem. Strony świata wyznaczają umieszczone pod galerią cztery zegary.



Budowa ratusza trwała od roku 1602 do 1629, 
choć fundusze potrzebne na jego budowę zebrano w tempie rekordowym nawet jak na obecne czasy, bo w ciągu trzech lat. 


Do projektowania i budowy ratusza zatrudniono budowniczego włoskiego pochodzenia, 
Kacpra Fodygę z bratem Albrechtem. 
Wśród zatrudnionych rzemieślników był także utalentowany kamieniarz, 
Jan Herbek. 
To ich kunszt sprawił, że szydłowiecki ratusz zaliczany jest dzisiaj do najpiękniejszych mieszczańskich budowli w Polsce.




Fronton ratusza jest skierowany na wschód. 
Po wschodniej stronie umieszczona jest także wieża, 
u dołu kwadratowa, 
a u góry ośmioboczna. 


Ozdobą ratusza jest renesansowa attyka, zakończona powtarzającymi się arkadowymi blendami i pilastrami. W arkadowych blendach znajdują się wybite w XIX wieku łukowate okna pokojów drugiego piętra. 
Budynek posiada w każdym rogu wieżyczkę, zwieńczoną miedzianym hełmem. Dzisiejszy kształt ratusza jest wynikiem wielu remontów i przekształceń; przebudowywano go w roku 1809, 1918 i 1945 - 1960, gdyż był wielokrotnie niszczony w czasie działań wojennych. 

1925 - 1927
Robiono to jednak ze sporym pietyzmem i jego dzisiejszy widok prawie nie odbiega od zachowanej starej ikonografii.


Dzień po zakończeniu niemieckiej okupacji w 1945 roku ratusz zbombardowało, nie wiadomo po co, sowieckie lotnictwo, choć ani sam Szydłowiec, ani ratusz nie miał żadnego znaczenia strategicznego a w mieście była już 
Armia Czerwona. 

Na rynku zginęli ludzie, a bomby zburzyły wieżę i część ścian. 





W latach 50- tych ratusz dość troskliwie odbudowano. 
Mieściły się w nim kolejno różne instytucje, w tym szkoły. Szydłowiecki ratusz pełni dzisiaj swą pierwotną funkcję. 
Jest siedzibą Burmistrza Szydłowca i administracji samorządowej.


Co jeszcze znajdziemy na Rynku Wielkim. 
W sąsiedztwie ratusza, który był kiedyś także siedzibą sądu miejskiego, stoją dwa pręgierze, przy których wymierzano kary. 

 


Pręgierz w północno-wschodniej części rynku to kolumna zwieńczona kulą, 
ozdobiona z czterech stron maszkaronami, 
wyposażona w żelazne okowy do przywiązywania skazańców.




Drugi pręgierz, stojący w części południowo – wschodniej, 
to manierystyczna kolumna zwieńczona metalową galerią i ustawioną na niej figurą kobiety, symbolizującą pychę. 








W miejskiej tradycji pręgierz zwany jest 
"Zośką".
Według kronikarskich zapisów z czasów radziwiłłowskich, pewien mieszczanin zarzucił żonie nierząd z innym mężczyzną. 





Kobieta, jak mówi zapis 


"w pręgi ma być bita i wygnana nie ma w majętności 
Jego Xiążęcej Mości mieszkać".

Na szczęście tak srogie kary nie były regułą. 
Wystarczyło, że wiarołomną kobietę na jakiś czas przywiązano do pręgierza i wystawiono na widok mieszkańcom, by się mogli z niej bezkarnie natrząsać. Podobno to pomagało najlepiej.


Między Ratuszem a kościołem św. Zygmunta
trafiamy na pomnik.
Jest to pomnik 
Tadeusza Kościuszki.







W czasie insurekcji kościuszkowskiej wiele budynków ulega zniszczeniu, miasto ponosi ciężary powstania listopadowego i styczniowego, jest miejscem walk oddziałów Mariana Langiewicza z wojskami rosyjskimi. Podczas I wojny światowej znacznie ucierpiał wybudowany jeszcze przez Szydłowieckich kościół św. Zygmunta i XVII-wieczny ratusz miejski.  
W 1920 roku mieszkańcy Szydłowa wystawiają pomnik 
Najwyższemu Naczelnikowi Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej, poświęcony
Andrzejowi Tadeuszowi Bonawenturze Kościuszce herbu Roch III.








woj. mazowieckie
pow. szydłowiecki
Gmina Szydłowiec
czerwiec 2020




źródło; szydłowiec.pl, wikipedia.org.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Krytykę przyjmę z pokorą, wulgaryzmy będę usuwał bez wyjątków.
Zbyszek.